Zondag 30 mei 2021: De elektrische revolutie bereikt de fabriek van Ford.

In ‘Reis naar het einde van de nacht’, het romandebuut van de Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline uit 1932, maakt de lezer kenner met de sombere Ferdinand Bardamu. Tijdens het interbellum komt Bardamu terecht in Detroit. Even buiten de stad gaat hij in het dorp Dearborn op zoek naar de legendarische River Rouge fabriek van Ford. ‘Daar is ‘t!’ zeggen de mensen op straat tegen hem, als hij om de weg vraagt. ‘Recht voor u uit.’ Céline tekent vervolgens Bardamu’s gedachten op: ‘En inderdaad zag ik plompe gebouwen met veel ruiten, eindeloze insektenkasten, waarin je mensen onderscheidde die zich bewogen, maar ze bewogen zich nauwelijks, alsof ze bijna geen kracht meer hadden om zich tegen God weet wat voor onmogelijks te verzetten. Dus dat was Ford? En overal eromheen en erboven, tot aan de hemel, een zwaar en gedempt, duizendvoudig geluid, niet om te harden, uit een stroom van machines die stug doordraaiden, rolden en kreunden en ieder ogenblik stuk konden gaan en toch alsnog weer bleven draaien.’

In 1915 begint automagnaat Henry Ford vlakbij zijn geboortegrond in Dearborn in stilte stukken land aan de Rouge rivier  ̶  die zijn naam ontleent aan de roodachtige kleur die ontstaat als de klei op de oevers met het water mengt  ̶  op te kopen. Op een oppervlakte van acht vierkante kilometer zal in de daaropvolgende jaren een van de grootste industriële complexen uit de geschiedenis verrijzen.

Als een van de eerste werkzaamheden wordt de Rouge rivier uitgebaggerd. De haven die er wordt aangelegd, wordt vervolgens uitgediept zodat ook de grootste schepen er kunnen laden en lossen. Om de toevoer van grondstoffen mogelijk te maken wordt er tevens een kanaal gegraven dat toegang biedt tot de Detroit rivier. Uit de rivier zal later dagelijks meer dan 2,5 miljard liter aan koelingswater worden gepompt.

Op het immense fabrieksterrein worden bijna 100 gebouwen neergezet. ‘The Rouge’ krijgt niet alleen een eigen brandweer, maar ook onder meer een scheepswerf, een staalfabriek, een cementfabriek, een zagerij, een gieterij, een rubberfabriek, een energiecentrale en verscheidene hoogovens. De lopende banden in de verschillende fabriekshallen hebben een totale lengte van 120 mijl, het wegennet op het terrein is 15 mijl lang en er wordt voor 100 mijl aan treinsporen aangelegd. De fabriek ligt dichtbij de spoorwegen, maar om zo min mogelijk afhankelijk te hoeven zijn van externe partijen koopt Ford zelf ook een spoorbedrijf op.

Tijdens de hoogtijdagen van de fabriek – ‘the first wonder of the industrial world’ – werken er meer dan 100 duizend mensen. Maar makkelijk hebben de meeste arbeiders het er niet. Dat blijkt wel als in 1927 Céline, dan nog als dokter, in opdracht van de Volkenbond (een voorloper van de Verenigde Naties) naar Detroit wordt gestuurd om een gezondheidsrapport over de fabriek van Ford te schrijven. Hij schrikt van de onmenselijke omstandigheden die hij er aantreft. De River Rouge Plant is volgens hem een plek waar geen behoefte is aan intelligente werknemers: Céline ziet er arbeiders die als een soort getrainde chimpansees continu dezelfde trucjes moeten uitvoeren.

In hetzelfde jaar dat het rapport van Céline verschijnt, huurt de Ford Motor Company – ter viering van het uitbrengen van een nieuw model – fotograaf en schilder Charles Sheeler in om foto’s van de Rouge te maken voor een reclamecampagne. De foto’s van Sheeler vertonen opvallende gelijkenissen met de wijze waarop schilders in de 18e eeuw kerken vereeuwigden. Volgens de fotograaf geven beide kunstvormen goed de betrekkelijkheid van het menselijk bestaan ten opzichte van een hogere macht weer: ‘Our factories are our substitute for religious expression.’ Sheeler zal later ook enkele schilderijen van de Rouge maken (zie hieronder).

Wat ooit het belangrijkste industriële complex ter wereld was, heeft inmiddels flink aan belang ingeboet. De neergang werd in de jaren zestig van de vorige eeuw ingezet toen de oude productielijnen door strengere milieueisen onbruikbaar werden. In de daaropvolgende decennia werden er veel fabrieken en panden op het terrein gesloten of verkocht. Vervolgens duurde het tot het begin van de 21e eeuw voordat er onder Bill Ford Jr. – nazaat van oprichter Henry Ford – werd begonnen aan een drastische moderniseringsoperatie. Dat er op dat moment niet meer dan 10 duizend arbeiders werkzaam waren in de Rouge, 10 procent van het aantal werknemers rond 1930, was illustratief voor de transformatie die de Amerikaanse auto-industrie mede onder druk van concurrentie uit het buitenland (Duitsland, Japan en Zuid-Korea) en de voortschrijdende automatisering in de tweede helft van de vorige eeuw had ondergaan.

In de zomer van 2014 breng ik een bezoek aan de Dearborn Truck Plant van Ford. Na een kaartje voor ‘The Rouge Factory Tour’ gekocht te hebben bij het Henry Ford Museum, brengt een speciale bus mij in tien minuten naar het enkele kilometers verderop gelegen Rouge-complex. Tijdens de rit wordt een filmpje vertoond waarbij onder andere Bill Ford Jr. in beeld verschijnt: ‘This is where 20th century manufacturing was invented,’ zegt de topman. ‘The Rouge is more than a place that makes cars and trucks. It makes history.’

De Dearborn Truck Plant neemt maar een klein gedeelte van het enorme Rouge-complex in. In andere fabriekshallen op het terrein worden stoelen, versnellingsblokken en deuren gemaakt, terwijl in het deel van de Rouge dat open is gesteld voor bezoekers, de montage van de populaire F-150 truck (zie onderstaande foto) plaatsvindt. Dagelijks worden er 1.200 trucks geproduceerd. En, afgaande op de reclameteksten op de muren, allemaal ‘Built Ford Tough’. De totale lengte van de productielijn in de hal bedraagt meer dan zes kilometer, en het kost ongeveer 20 uur om één F-150 te maken.

Bezoekers kunnen vanaf een verhoogd platform een deel van het productieproces aanschouwen. Hoog in de nok van het gebouw worden ondertussen continu allerlei kant-en-klare onderdelen, zoals dashboards en deuren, in manden vanuit andere delen van het Rouge-complex aangevoerd. Beneden op de werkvloer zijn een aantal banen tussen de verschillende lopende banden vrijgehouden zodat kleine vorkheftrucks de benodigde materialen kunnen verplaatsen.

Een groot deel van het productieproces is volledig geautomatiseerd. Maar voor sommige handelingen zijn ook nog altijd werknemers nodig. Verspreid over de hal staan ze aan beide kanten van de productielijn, die in een gestaag tempo aan hen voorbij trekt. Het werk wordt verricht zonder beschermende kleding en het merendeel van de arbeiders luistert met oortjes op naar muziek. Ongeveer één keer per minuut moet een bepaalde handeling worden verricht, waarbij gebruik wordt gemaakt van elektrische boorpistolen die verbonden zijn met computers. Op deze wijze wordt bijgehouden of de onderdelen wel op de juiste wijze worden gemonteerd.

Als laatste wordt altijd het stuur in de trucks aangebracht. Anders zit het namelijk in de weg bij het installeren van de overige materialen. In een aanpalende hal worden vervolgens de laatste testen (remmen, lichten, etc.) uitgevoerd en de tank gevuld. Tot slot wordt het voertuig de fabriek uitgereden en op transport gezet.

In de jaren na mijn bezoek aan de fabriek van Ford wordt de automarkt opgeschrikt door de stormachtige opkomst van Tesla. Het door ondernemer Elon Musk (zie bovenstaande foto) opgerichte bedrijf maakt betaalbare elektrische auto’s. En hoewel Tesla slechts een fractie van het aantal werknemers van Ford heeft, en een marktaandeel van maar een paar procent, streeft het in de herfst van 2017 de autoproducent uit Dearborn op de beurs in marktwaarde voorbij.

Nu er, naast de traditionele Duitse en Aziatische concurrenten, nieuwe kapers op de kust zijn, kan Ford het zich niet permitteren om stil te blijven staan. Bill Ford Jr. ziet zich dan ook genoodzaakt het topmanagement te vervangen en in de geest van zijn overgrootvader Henry Ford – die ooit zei dat als het aan zijn klanten had gelegen, hij snellere paarden had moeten leveren – ontwikkelt innovatie zich tot het onbetwiste speerpunt van het ondernemingsbeleid. De nieuwe CEO Jim Hackett wordt vervolgens gepresenteerd als een transformational leader die de onderneming verder zal moeten moderniseren. Hackett laat er geen gras over groeien en kondigt kort daarop aan tot 2022 14 miljard dollar te willen besparen. Een groot deel van dit bedrag zal worden gebruikt voor de ontwikkeling en productie van elektrische auto’s.

Bijna zeven jaar na mijn bezoek aan de Dearborn Truck Plant rolt Ford op dinsdag 18 mei 2021 de rode loper uit voor president Joe Biden. Na een rondleiding door het complex geeft hij er een korte toespraak. Voor de gelegenheid is in de fabriekshal een enorme Amerikaanse vlag over de breedte van het complex opgehangen en staan er achter het spreekgestoelte zes F-150 trucks opgesteld. ‘My name is Joe Biden and I’m a car guy,’ maakt de president aan het begin van zijn speech duidelijk. Biden gaat vervolgens in op zijn American Jobs Plan, een overheidspakket van meer dan 2.000 miljard dollar dat de economie na de coronacrisis een steuntje in de rug dient te geven. Een aanzienlijk deel van het geld is bestemd om de productie en consumptie van elektrische auto’s te stimuleren. Want, zo stelt de president: ‘The future of the auto industry is electric…The only question is whether we’ll lead the race or fall behind.’

Direct na Bidens praatje wordt de verzamelde pers begeleid naar het uitgestrekte testterrein van Ford. Daar zien ze ze hoe de 78-jarige president met een zonnebril op achter het stuur van een proefmodel van de F-150 Lightning, een elektrische pick-up die in de lente van 2022 in productie zal worden genomen, een ritje maakt. Met alleen een agent van de Secret Service naast zich scheurt Biden enkele keren heen en weer. Een verslaggever krijgt even later de vraag of hij hem heeft getimed. Volgens Biden trok hij namelijk in minder dan vijf seconden op van 0 naar 100 kilometer per uur.

Een dag na Bidens bezoek wordt vanuit het hoofdkantoor van Ford in Dearborn de F-150 Lightning via een livestream officieel onthuld (zie bovenstaande video). De laatste spreker tijdens het event is Jim Farley. Farley heeft in oktober 2020 Jim Hackett vervangen als bestuursvoorzitter van de Ford Motor Company. Hij beschrijft hoe hij samen met Bill Ford Jr. recentelijk een proefritje maakte in een F-150 Lightning: ‘I was completely blown away. It’s like no pickup truck I have ever driven. The driving experience is a complete thrill.’

Klanten van Ford zullen de elektrische pick-up vanaf de zomer van 2022 kunnen kopen. Dankzij subsidies van de overheid zal het goedkoopste model al verkrijgbaar zijn voor net iets meer dan 30 duizend dollar: niet veel voor een nieuwe elektrisch truck, en – zeker in tijden van stijgende benzineprijzen belangrijk – maar een paar duizend dollar meer dan de basisversie van de F-150. De F-150 Lightning, herkenbaar aan een koplamp die als een wenkbrauw over de gehele voorkant van de pick-up loopt, zal beschikken over de nieuwste technische snufjes. En de maximale afstand die – afhankelijk van de gekozen accu – gereden kan worden, bedraagt maximaal 400 of 500 kilometer.

Het nieuws uit Dearborn dringt vrijwel direct door in de Amerikaanse media. Talkshowhost Jimmy Fallon is dolenthousiast (zie: https://www.youtube.com/watch?v=LbZpO1sqbKE), en datzelfde geldt ook voor MSNBC-presentatrice Rachel Maddow (zie onderstaande video).

Een week later presenteert Ford een ambitieus groeiplan met als centrale punt de productie van elektrische auto’s. ‘This is our biggest opportunity for growth and value creation since Henry Ford started to scale the Model T,’ laat CEO Farley in een verklaring voorafgaand aan een gesprek met investeerders op Wall Street weten. Ford verwacht dat het aandeel verkochte elektrische auto’s in de VS zal exploderen van 1,2 procent in april 2021 naar 40 procent in 2030. Mede daarom zal de autoproducent de tot 2025 al eerder geplande investeringen in elektrische auto’s met acht miljard dollar opvoeren: van 22 naar 30 miljard dollar.

De reacties vanuit de financiële wereld op de plannen zijn positief. ‘They came out swinging in terms of their EV strategy, and that’s exactly what the Street wanted to hear,’ zegt bijvoorbeeld Dan Ives, directeur van een beleggingsmaatschappij, tegen de Detroit News. ‘The $30 billion number was a drop-the-mic moment. Among anything else, that’s really going to resonate.’ Het vertrouwen van beleggers in de agressieve strategie van Ford onder Farley blijkt wel uit de ontwikkeling van de aandelenkoers van de onderneming: sinds het aantreden van Farley op 1 oktober 2020 steeg de prijs van een aandeel Ford van 6,75 naar 14,53 dollar (slotkoers op vrijdag 28 mei), oftewel een toename van 115 procent. De afgelopen vijf jaar heeft het aandeel niet hoger gestaan, wat deels valt toe te schrijven aan de succesvolle onthulling van de F-150 Lightning. Binnen een week worden er 70 duizend trucks gereserveerd (zie ook: https://www.ford.com/trucks/f150/f150-lightning/2022/)

Ander (corona)nieuws uit Detroit:

• Afgelopen week vielen er in Detroit vijf coronadoden te betreuren. Het totaal aantal Detroiters dat is overleden aan de gevolgen van het coronavirus staat daarmee inmiddels op 2206 (16 mei 2021: 2123, 2 mei 2021: 2028 doden, 18 april 2021: 1937 doden, 4 april 2021: 1890 doden, 21 maart 2021: 1870 doden, 7 maart 2021: 1863 doden, 7 februari 2021: 1816, 10 januari 2021: 1736, 13 december 2020: 1633, 25 oktober 2020: 1548 doden, 13 september 2020: 1513, 21 juni 2020: 1428 doden, 24 mei 2020: 1366 doden, 26 april 2020: 1101 doden, 29 maart 2020: 125 doden, 15 maart 2020: 0 doden).
• Op donderdag 20 mei gaf gouverneur Gretchen Whitmer (D) in een honkbalstadion in Midland een persconferentie. En na enkele weken op rij waarin het aantal ziekenhuisopnames en nieuwe besmettingen in Michigan snel was gedaald, had ze goed nieuws te melden: per 1 juli zullen vrijwel alle coronabeperkingen in de staat komen te vervallen. ‘For the most part, life will be back to normal,’ aldus Whitmer. In de buitenlucht worden alle regels opgeheven, en voor evenementen die binnen plaatsvinden zal de capaciteit over een maand mogen worden opgeschroefd naar vijftig procent. Ongeveer de helft van de personen boven de twaalf jaar oud in Michigan heeft inmiddels minimaal één coronaprik ontvangen.
• De versoepeling van de coronamaatregelen in Michigan vindt sneller plaats dan eerder was gepland. Mogelijk komt dit doordat Whitmer al geruime tijd onder druk staat van ondernemers en het door Republikeinen gedomineerde staatsparlement. De gouverneur heeft daarnaast in vrije korte tijd twee blunders begaan. Zo vloog ze in maart, toen ze nog niet gevaccineerd was, in een privéjet naar haar zieke vader in Florida (zie ook: https://www.youtube.com/watch?v=8dbjj0K0tnY) en dook er recentelijk een foto op van Whitmer in een bar omringd door te veel mensen die te dichtbij haar stonden. Het zijn allemaal dingen die haar niet zullen helpen bij de campagne voor haar herverkiezing. In november 2022 vinden er namelijk verkiezingen plaats voor het gouverneurschap. Whitmer zal het dan waarschijnlijk moeten opnemen tegen James Craig, de populaire politiecommissaris van Detroit die een paar weken geleden onverwacht zijn vertrek aankondigde.

Bronnen:

• Ford’s Jim Farley faces moment of truth after ex-CEO ‘slow to deliver’
  PHOEBE WALL HOWARD | Detroit Free Press 25/5/2021
• Ford growth plan, $30 billion in electric vehicle spending wows investors
  JORDYN GRZELEWSKI | The Detroit News 26/5/2021
• Ford’s pitch to Wall Street: More aggressive EV push, new commercial vehicle business
  JORDYN GRZELEWSKI | The Detroit News 26/5/2021
• Ford says it got 20,000 F-150 Lightning reservations after big reveal
  JORDYN GRZELEWSKI | The Detroit News 20/5/2021
• President Biden’s F-150 Lightning moment in Dearborn: How it really happened
  PHOEBE WALL HOWARD | Detroit Free Press 19/5/2021
• Biden blasts Trump for rolling back fuel standards, says future of autos is electric
  TODD SPANGLER , ERIC D. LAWRENCE | Detroit Free Press 18/5/2021
• Biden makes electric pitch at Ford plant: ‘There’s no turning back’
  RILEY BEGGIN , JORDYN GRZELEWSKI | The Detroit News 18/5/2021
• Ford’s F-150 Lightning starts under $40K, has up to 300 miles of range
  JORDYN GRZELEWSKI | The Detroit News 19/5/2021
• ‘Detroit: Ontwaken uit de Amerikaanse Nachtmerrie’ Pieter Uittenbogaard, VitaBrevis, 2018.
• Michigan to lift all outdoor capacity restrictions June 1, eyes full reopening July 1
  DAVE BOUCHER , KRISTEN JORDAN SHAMUS | Detroit Free Press 20/5/2021